Beynin sükutu və enerjinin çiçəklənməsi: İnsanın görünməz yüksəlişi

Müasir insan beyninin gündəlik fəaliyyəti, demək olar ki, tamamilə zahiri kimlik üzərində qurulub. Kim olduğumuzu, başqalarının bizi necə gördüyünü, nəyə nail ola biləcəyimizi düşünmək beynin əsas məşğuliyyətidir. Nevrologiya göstərir ki, orta statistik insanın beynindən gün ərzində 60-70 min fikir keçir və onların təxminən 90%-i əvvəlki günlərdəki düşüncələrin təkrarıdır. Yəni beyin yeni bir həyat yaratmaqdan çox, köhnəni təkrarlamaqla məşğuldur. Bu, enerji dövranını maddi dünyaya bağlayır, nəticədə insan həm fiziki, həm də mənəvi baxımdan tükənməyə başlayır. 

Eyni fikirləri çeynəmək beynə necə zərər verir

Psixoloqların fikrincə, beyində eyni düşüncə və emosiyaların təkrarı “mental loop” adlanır. Bu hal uzun müddət davam etdikdə, beyindəki neyron əlaqələr eyni istiqamətdə bərkiyir və insan həyatında dəyişiklik baş vermir.

Stanford Universitetinin araşdırmasına görə, davamlı stress və təkrarlanan düşüncələr kortizol səviyyəsini 20-30% artırır, bu isə həm immuniteti, həm də yaradıcı qabiliyyəti zəiflədir. Başqa sözlə, enerji “aşağıda” — fiziki səviyyədə ilişib qalır. İnsan eyni hadisələri, eyni emosiyaları təkrar yaşayır və daxildə “çürümə” başlayır. 

Sükutun riyaziyyatı: Beyin plan qurur, ruh axır 

Müasir insanın beyni hər gün minlərlə qərar verir, planlar qurur, nəticələr hesablayır. İnsanın gündə keçirtdiyi düşüncələrin çoxu keçmiş və gələcəklə bağlıdır. Bu, beynin “deterministik” — yəni səbəb-nəticə əsasında işləyən mexanizminin nəticəsidir. Hər addımda məqsəd, fayda və nəticə axtarırıq. Lakin eyni zamanda bu, ruhu tükəndirən bir prosesdir. Ruh fərqli dillə danışır — o, “nəyə görə” deyil, “necə” sualına cavab axtarır. Məsələn, bir gün batımına baxmaq, musiqiyə qulaq asmaq və ya sadəcə nəfəsini dinləmək — bunların heç biri məhsuldarlıq gətirmir, amma insanın daxili enerjisini bərpa edir. Bu “məqsədsiz gözəllik” beyin üçün faydasız görünə bilər, lakin psixoloqlar qeyd edir ki, belə anlar stress səviyyəsini 40%-ə qədər azalda və yaradıcılığı 60%-ə qədər artıra bilir.

Elm sübut edir ki, mənəvi səssizlik (meditasiya) zamanı beynin “default mode network” adlı sahəsi sakitləşir — bu, daim analiz və müqayisə aparan hissədir. Həmin anda insanın beyin dalğalarının alfa ritminə keçməsi, şüuru qeyri-deterministik “axın halı”na daxil edir. Burada təsadüflər artıq mənalı görünməyə başlayır — buna Karl Yunq “sinxronizasiya” deyirdi. İnsan daxildə sakitləşdikcə, həyatdakı hadisələr də uyğunlaşmağa başlayır. Bu, mistik yox, psixofizioloji bir uyğunluqdur: beyin müqavimət göstərmir, enerji axını bərabərləşir. Ruhun dili ilə desək, həyat idarə olunmur — o, axır. Həm maddi, həm mənəvi tarazlığı qoruyan insan, həm hesablayan beyni, həm də hiss edən ruhu ilə “sükutun riyaziyyatını” anlayır — yəni kainatla eyni ritmdə nəfəs almağı.