Embedded Files
Səhm bazarına yatırım etmək yalnız pul qazanmaq istəyi ilə deyil, həm də riskləri dərk etməklə başlayır. Statistikaya görə, yeni başlayan investorların 60%-i ilk ilində ya zərər görür, ya da gözlədiyi gəliri əldə edə bilmir. Bunun əsas səbəbi emosional qərarların üstünlük qazanmasıdır. Səhmlərə yatırım etməzdən əvvəl, insan öz maliyyə hədəflərini və risk qəbul etmə səviyyəsini düzgün müəyyən etməlidir. Əgər məqsəd qısamüddətli qazancdırsa, bazar dalğalanmalarına qarşı hazırlıqlı olmaq vacibdir. Uzunmüddətli sərmayə isə səbr və ardıcıllıq tələb edir.
Əsaslı analiz – şirkətin ürəyinə baxış
Səhm seçərkən ən geniş istifadə edilən metodlardan biri fundamental analizdir. Burada şirkətin maliyyə göstəriciləri, gəlirləri, borcları və gələcək planları incələnir. Məsələn, 2024-cü ildə “Apple” şirkətinin illik gəliri 383 milyard dollar təşkil edib və bu, onun bazar dəyərini sabit saxlayan əsas faktorlardan biridir. İnvestor üçün vacib olan sual budur: seçdiyim şirkət gələcəkdə də böyümə potensialına malikdirmi? Bunun üçün “Price-to-Earnings” (P/E) nisbəti, borc/kapital balansı və xalis mənfəət marjası kimi göstəricilər izlənilməlidir. Əgər bir şirkətin P/E göstəricisi sektordan çox yüksəkdirsə, bu, bəzən şişirdilmiş qiymətləndirmədən xəbər verir.
Texniki analiz – qrafiklərin dili
Bazar davranışını anlamağın başqa yolu texniki analizdir. Burada şirkətin maliyyə hesabatlarından daha çox, qiymət qrafikləri və ticarət həcmləri ön plandadır. Məsələn, bir səhm son üç ay ərzində dəfələrlə 50 dollar dəstək səviyyəsindən geri dönübsə, investorlar bunu “psixoloji baryer” kimi qəbul edir. ABŞ bazarlarında aparılan araşdırmaya görə, texniki göstəricilərə əsaslanan alqı-satqı strategiyalarının uğur faizi orta hesabla 55%-dir. Bu göstərici kiçik görünsə də, uzun müddət ərzində sabit gəlir gətirmək üçün kifayət edə bilər.
Risk və diversifikasiya – təhlükəni bölüşdürmək
Səhm bazarında ən böyük səhvlərdən biri bütün sərmayəni bir şirkətə yönləndirməkdir. 2022-ci ildə “Meta” şirkətinin səhmləri 64% dəyər itirdikdə, yalnız bu səhmdə sərmayəsi olan investorlar ciddi zərər gördülər. Halbuki, müxtəlif sektor və şirkətlərə yatırım edənlər itkilərini daha asan kompensasiya edə bildilər. Beynəlxalq təcrübəyə görə, ən optimal portfel 10-15 müxtəlif şirkətin səhmlərindən ibarət olur. Bu, riski minimuma endirməklə yanaşı, fərqli bazar imkanlarından yararlanmaq imkanı verir.
Bazarın emosiyaları – kütləni oxumaq
Səhm bazarı yalnız rəqəmlərdən ibarət deyil, həm də insanların davranışlarının güzgüsüdür. “Fear & Greed Index” (Qorxu və Tamah İndeksi) investor psixologiyasını ölçmək üçün geniş istifadə olunur. 2020-ci ilin pandemiya böhranında bu indeks “Extreme Fear” səviyyəsinə düşdükdə, bazarlarda kəskin enişlər baş verdi. Amma məhz həmin vaxt səbr edən və alım edən investorlar bir il sonra 70%-ə qədər qazanc əldə etdilər.
Bazarın musiqisini eşitmək
Səhm bazarına yatırım etmək, sanki orkestri dinləməyə bənzəyir. Bəzən simli alətlər ön plana çıxır (fundamental göstəricilər), bəzən isə zərb alətləri ritmi dəyişir (texniki qrafiklər). Əgər investor hər alətin səsini düzgün seçməyi bacarırsa, nəticədə harmonik bir sərmayə melodiyası yaranır. Əks halda isə səs-küy içində itmək asandır. Uğurun açarı yalnız qrafiklərə və rəqəmlərə baxmaq deyil, həm də bazarın emosional ritmini hiss etməkdir.
Google Sites
Report abuse