Hər bir insanın həyatında müəyyən bir məqam gəlir ki, o, iş həyatını tərk edib özünə və sevdiklərinə daha çox vaxt ayırmaq istəyir. Lakin təqaüdə çıxma qərarı maliyyə sabitliyi, sağlamlıq və şəxsi məmnuniyyət baxımından düzgün planlaşdırılmasa, ciddi problemlərə səbəb ola bilər.
Amerikan təcrübəsindən ilhamlanaraq, Azərbaycan şəraitində yaşlı insanların təqaüdə çıxışla bağlı rastlaşdığı çətinlikləri və əldə etdiyi dərsləri araşdıraq. Bu təcrübələr həm indiki, həm də gələcək nəsillər üçün dəyərli olacaqdır.
Azərbaycan şəraitində bir çox insan erkən təqaüdə çıxmağı bir seçim kimi görsə də, bu qərar sonradan peşmançılığa səbəb ola bilər. Dövlət Sosial Müdafiə Fondundan təqaüd alanların çoxu məbləğin gündəlik ehtiyaclarını tam qarşılaya bilmədiyini bildirir.
Məsələn, Bakı sakini, 68 yaşlı Fikrət müəllim deyir: "Mən 62 yaşında təqaüdə çıxdım, çünki artıq işləmək çətin gəlirdi. Amma indi anlayıram ki, maaşımı itirmək və yalnız təqaüdlə dolanmaq daha böyük çətinliklər yaratdı".
Mütəxəssislər qeyd edir ki, erkən təqaüdə çıxmaq, alınacaq təqaüd məbləğini azaldır və gələcək illərdə maliyyə sıxıntılarına səbəb ola bilər. Buna görə də, pensiyaya çıxmazdan əvvəl bütün maliyyə imkanları və ehtimallar nəzərdən keçirilməlidir.
Təqaüdə hazırlıqsız çıxmaq gələcək illərdə maliyyə sabitliyini sarsıda bilər. Azərbaycan reallığında bir çox insanın şəxsi yığım üçün yetərincə maliyyə vəsaiti olmur. Xüsusilə qəfil tibbi xərclər və digər gözlənilməz hallar mövcud yığımları sürətlə tükədə bilər.
Gəncə şəhərindən 70 yaşlı Zümrüd xanım bildirir: "Təqaüdə çıxarkən 10 min manatlıq yığımım var idi. Amma həyat yoldaşımın gözlənilməz xəstəliyi və dərman xərcləri bu məbləği qısa müddətdə tükətdi".
Mütəxəssislərin tövsiyəsi mümkün olduqca erkən yaşlarda yığım vərdişi yaratmaq və qənaət etməyə çalışmaqdır. Xüsusilə uzunmüddətli maliyyə planları hazırlamaq və qəza halları üçün xüsusi ehtiyat fondu yaratmaq vacibdir.
Maliyyə problemləri ilə yanaşı, təqaüdçülər tez-tez sosial təcrid və monotonluq problemləri ilə də üzləşir. Azərbaycanda iş həyatının çox vaxt sosial həyatın əsas hissəsi olduğu nəzərə alınarsa, təqaüdə çıxandan sonra boşluq hissi daha da güclənir.
Lənkərandan 66 yaşlı Təranə xanım deyir: "Təqaüdə çıxandan sonra özümü tənha hiss etməyə başladım. İş vaxtı insanlarla ünsiyyətdə idim, indi isə günlərim yalnız keçir".
Bu vəziyyətdən çıxış yolu olaraq, yaşlı insanlara sosial fəaliyyətlərə qatılmaq, icmaların bir hissəsi olmaq və öz maraqlarını yenidən kəşf etmək tövsiyə olunur. Məsələn, yerli mədəniyyət mərkəzlərində və ya könüllü proqramlarda iştirak etmək həm sosial əlaqələri genişləndirir, həm də gündəlik həyat üçün məqsəd verir.
Maliyyə və sosial çətinliklərə baxmayaraq, təqaüd dövrü şəxsi inkişaf üçün də əla fürsət ola bilər. Bir çox insan bu illərdə öz maraqlarını yenidən kəşf edir və öyrənməyə davam edir.
Sumqayıtdan 64 yaşlı Rəşad bəy qeyd edir: "İlk illərdə təqaüd həyatına uyğunlaşmaq çətin idi. Amma daha sonra rəsm çəkməyə başladım və bu, mənə böyük məmnuniyyət gətirdi".
Bu baxımdan, yaşlı insanlara ömür boyu təhsil almağı təşviq etmək, hobbilərə və yaradıcılığa vaxt ayırmağı tövsiyə etmək vacibdir.
Təqaüd həyatı düzgün planlaşdırıldığı zaman həm maliyyə, həm də emosional baxımdan rahat dövr ola bilər. Lakin maliyyə sabitliyinin olmaması və sosial əlaqələrin itməsi bu dövrü çətinləşdirir. Bu səbəbdən Azərbaycanda təqaüdə çıxmadan əvvəl hər bir şəxs gələcək üçün ətraflı maliyyə planları hazırlamalı, yığım vərdişlərini inkişaf etdirməli və sosial həyatdan uzaqlaşmamaq üçün aktiv yollar axtarmalıdır.
Unutmayın ki, təqaüd yeni başlanğıc ola bilər – lakin bu başlanğıc üçün düzgün zəmin qurmaq sizin əlinizdədir.