Toxumun enerjisi: İşləmək və yaratmağın gücü

İnsan həyatı boyu enerji sərf edir — ya işləyir, ya yaradır. Amma bu iki fəaliyyət eyni enerjiyə sahib deyil. Biri – ağac əkmək kimidir: əvvəl zəhmət var, amma sonra sistem öz-özünə işləyir. Digəri isə hər gün torpağa toxum əkib, sabah yenidən sıfırdan başlamağa bənzəyir. Sadə dillə desək, fərq enerjinin dövri və ya xətti şəkildə işləməsidir. Məhz bu fərq həm iqtisadi, həm fiziki, həm də ruhsal səviyyədə insanın gəlir və məhsuldarlıq modelini müəyyənləşdirir.

Ağaca investisiya edən iki şəxs

Enerjinin təbiəti: Xətti əməyin tələsi

Elm göstərir ki, insan gündə orta hesabla 2000–2500 kilokalori enerji sərf edir. Bunun 60%-i bədən funksiyalarına, qalanı isə fəaliyyətə gedir. Yəni gündəlik əmək — enerjinin xətti istifadəsidir: sən çalışırsan, enerji sərf olunur və nəticə alınır, lakin sistem dayandıqda, məhsul axını da dayanır. Bu, termodinamikanın birinci qanununa uyğundur: enerji itməsə də, sistemdə iş görmək üçün hər dəfə yenidən çevrilməlidir. İşləmək – enerjini “xaricə buraxmaq” deməkdir.

Fiziki baxımdan bu, yüksək entropiyalı sistemdir: yəni nizam pozulur, enerji dağılır. Bir nəfər 10 il eyni ritmlə işləyirsə, onun sərf etdiyi ümumi enerji 9 milyon kilokaloridən çox olur – bu, bir ağacın 50 illik fotosintez enerjisinə bərabərdir. Amma fərq ondadır ki, ağac həmin enerjini çoxaldır, insan isə sərf edir. Bu, xətti əmək modelinin təbiətlə uyğun gəlmədiyini göstərir.

Ağac effekti: Dövri sistemin möcüzəsi

Ağac əkmək isə enerjinin təbii dövriyyəsini yaradır. Başlanğıcda əmək qoyulur — torpaq, su, səbir. Amma sonra təbiət sistemə öz enerjisini daxil edir: günəşin radiasiyası, torpağın mikroorqanizmləri, suyun mineralları – bunların hamısı ağacı qidalandırır. Beləcə, sistem özünü qidalandıran enerji dövrü yaradır. Bir ədəd meyvə ağacı ildə orta hesabla 50–60 kq məhsul verir. 10 ağac 10 il ərzində təxminən 5 ton meyvə istehsal edir. İndi müqayisə et: bu, bir insanın 10 il ərzində 100 min saat işləməklə qazandığı enerji bərabərinə yaxın bir məhsuldur – amma ağac bunu sənin əvəzinə edir.

İqtisad elmi bunu kapitalın məhsuldarlığı adlandırır. Kapital (ağac, sistem, ideya) bir dəfə yaradıldıqdan sonra öz-özünə gəlir gətirən mexanizmə çevrilir. Bu, sadəcə təbiət qanunu deyil — həm də təfəkkür modelidir. Fizikada buna self-organization deyilir: sistem daxili enerjisini sabit nizamda saxlamağı bacarır. Ruhani baxımdan isə bu, insanın şüurunda “toxum əkilməsi” prinsipidir — niyyət, ideya və səbir birləşəndə enerji artıq mexaniki deyil, yaradıcı formada axır.

Ruhun toxumu və enerjinin rezonansı

Ruh səviyyəsində ağac əkmək — “toxum ideyası”nın təcəssümüdür. Şüurda bir niyyət əkilir və zamanla öz enerji rezonansını yaradır. Elm də rezonans prinsipini təsdiqləyir: uyğun tezliklər bir-birini gücləndirir. İnsan ideyasını, məqsədini və hərəkətini bir tezliyə gətirəndə, o, təbiətin ritminə daxil olur. Bu zaman enerji çoxalır, çünki artıq təbiət də bu niyyətin tərəfdaşı olur. Əks halda, insan hər gün “enerji sıfırlanması” yaşayır, çünki sistemin özü yoxdur — yalnız fəaliyyət var.

Maddi dünyada “toxum” əkmək, ruh dünyasında isə “niyyət” əkmək — eyni prinsipi daşıyır: başlanğıcda enerji verilir, sonra zaman və təbiət onu böyüdür. Hər iki halda, məqsəd enerjini dövri hala gətirməkdir, yoxsa enerjini bir istiqamətə sərf edib tükənmək deyil.

Diqqətini niyyətlərinə yönəldən sahibkar

Zamanı aşan fəaliyyət

İşləmək “zamanın içində qalmaq”dırsa, yaratmaq “zamanı aşmaq”dır. İşlədiyin gün qazanırsan, dayananda itirirsən. Amma sistem quranda — ağac əkəndə, ideya yaratsan, kitab yazsan, kod hazırlasan — zaman səninlə işləməyə başlayır. Artıq hər saniyə sənin yerinə də məhsul yaradır. Bu, həm iqtisadi, həm də metafizik baxımdan “passiv gəlir” deyil, aktiv rezonans halıdır. Yəni sən enerjini təbiətlə harmoniyada hərəkət etdirdin.

Enerjini sərf etmə, dövr etdir

İnsan həyatının keyfiyyəti onun enerjini necə idarə etdiyindən asılıdır. Kim xətti enerji modelində yaşayırsa, daim tükənir. Kim dövri sistem yaradırsa — ağac kimi, ideya kimi, təbiət kimi — onun enerjisi tükənmir, çoxalır. Əsl fərq işləməkdə yox, yaratmaqdadır.

Beləcə, ağac əkən insan təbiətin enerjisinə qoşulur, işləyən insan isə onun qarşısında dayanır. Həyatın sirri də budur: enerjini sərf etmə, onu dövr etdir.

Google Sites

Report abuse