Rusiya hökuməti 2024-cü ilin ilk on ayı ərzində büdcədə nəzərəçarpacaq dəyişikliklər təqdim edib. Rəsmi məlumatlara görə, büdcə kəsiri keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Bu məqalədə Rusiyanın cari maliyyə vəziyyəti, gəlir və xərclərin əsas mənbələri və büdcə kəsirinin azalma səbəbləri müzakirə olunur.
2024-cü ilin yanvar-oktyabr ayları ərzində Rusiyanın büdcə kəsiri 220 milyard rubl təşkil edib. Keçən ilin eyni dövründə isə bu rəqəm 1.05 trilyon rubl idi. Bu azalma ölkənin iqtisadiyyatında müsbət dəyişikliklər olduğunu göstərir və iqtisadi sabitliyi təmin etmək məqsədilə aparılan islahatların nəticəsi kimi qiymətləndirilir. Kəsirin azalması Rusiyanın xarici ticarət siyasətindəki dəyişikliklər və xüsusilə enerji sektorundakı müsbət tendensiyalar ilə bağlıdır.
2024-cü ildə Rusiyanın büdcə gəlirləri keçən ilə nisbətən 28.4% artaraq 29.7 trilyon rubla çatıb. Bu artımın əsas səbəbi neft və qaz gəlirlərindəki 32.3%-lik yüksəlişdir. Neft və qaz sektorundakı bu artış, dünya bazarında Rusiya neftinin qiymətinin yüksəlməsi və ticarət imkanlarının genişlənməsi ilə bağlıdır. Rusiya enerji resurslarının əsas ixracatçılarından biri kimi qlobal bazardakı vəziyyətə ciddi təsir göstərir və bu sektor ölkənin büdcəsinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir.
Ümumi büdcə xərcləri 2024-cü ilin ilk on ayında 23.7% artaraq 29.9 trilyon rubla yüksəlib. Bu artımın əsas səbəbi Ukraynadakı münaqişə ilə bağlı müdafiə xərclərinin yüksəlməsidir. Müdafiə xərclərinin artması, ölkənin hərbi hazırlığını gücləndirmək məqsədilə atılan addımları əks etdirir və büdcənin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. Bununla yanaşı, bu artan xərclər büdcə kəsirini müəyyən dərəcədə təsir etsə də, gəlirlərin artımı ilə kompensasiya olunmağa çalışılıb.
Rusiya büdcəsinin cari strukturu ölkənin iqtisadiyyatının müdafiə və enerji sektorlarına dayanıqlığını gücləndirmək məqsədini ortaya qoyur. Neft və qaz gəlirlərinin yüksək olması müdafiə xərclərindəki artımı balanslaşdırmağa kömək edir. Lakin büdcə xərclərində davam edən artım, gələcəkdə kəsirin yenidən artmasına səbəb ola bilər. Rusiya hökuməti bu vəziyyətdə büdcə sabitliyini qorumaq üçün əlavə tədbirlər görməyə məcbur ola bilər.
Rusiya büdcəsinin cari vəziyyəti ölkənin iqtisadi sabitliyini qorumaq və gücləndirmək məqsədilə uğurla idarə edildiyini göstərir. Enerji sektorundakı gəlirlər və müdafiə xərclərinin artımı Rusiyanın geosiyasi və iqtisadi maraqlarına uyğun bir strategiya yaratdığını göstərir. Lakin qlobal enerji bazarındakı dəyişikliklər və iqtisadi sanksiyalar, büdcənin gələcəkdə daha da möhkəmləndirilməsinə ehtiyac yarada bilər.
Rusiyanın büdcəsi 2024-cü ildə neft və qaz sektorundan asılı olmağa davam edir, lakin müdafiə xərclərindəki artım da diqqətəlayiqdir. Enerji resursları ilə təmin olunan gəlirlər, ölkənin iqtisadi gücünü artırmağa və xarici təzyiqlərə qarşı dayanıqlığını möhkəmləndirməyə kömək edir.