Yapon yeni bazar həftəsinə zəif notla başladı. Bazar ertəsi günü yen dollar qarşısında təxminən 2% ucuzlaşaraq 150 səviyyəsinə yaxınlaşdı – bu, son iki ayın ən aşağı göstəricisidir. Səbəb aydındır: Yaponiyanın hakim Liberal Demokrat Partiyasında (LDP) keçirilən səsvermədə fiskal genişlənməyə meyilli və “Abenomics” xəttinə sadiq Sanaa Takaiçinin yeni baş nazir olmasının yolu açıldı. Takaiçinin qələbəsi ilə investorlar dərhal pul siyasətinin yumşaldılacağı, hökumət xərclərinin isə artacağı gözləntilərinə yönəldi.
"Abenomics"-in qayıdışı: Tələb yönümlü inflyasiya hədəfi
Takaiçi ilk açıqlamasında hökumət və Yapon Bankının (BoJ) “tələb yönümlü inflyasiyanın” formalaşması üçün sıx əməkdaşlıq etməli olduğunu vurğuladı. O, real maaş artımı və korporativ gəlirlərin güclənməsinin iqtisadi canlanmanın əsası olacağını bildirdi. Bu, klassik Abenomics triadasının – monetar yumşalma, fiskal stimullaşdırma və struktur islahatların yenidən gündəmə qayıtması deməkdir. Yəni hökumət daha çox xərcləyəcək, BoJ isə faiz artımını təxirə sala bilər.
Ueda-nın xəbərdarlığı: “Artım proqnoza uyğun getsə, faiz artımı bərpa olunacaq”
Eyni zamanda, BoJ sədri Kazuo Ueda ötən həftə bildirib ki, əgər artım və inflyasiya proqnozlara uyğun hərəkət etsə, faiz artımları davam edəcək. Lakin ABŞ-ın tətbiq etdiyi yeni tariflər, xüsusilə avtomobil ixracatçılarını sıxışdırır. Ueda bu təsirin hələlik “məhdud miqyasda” olduğunu desə də, bazarlar artıq ixrac gəlirlərindəki azalmanın yapon yeninə qarşı təzyiqi artırdığını görür.
Bazarda reaksiya və texniki mənzərə
Valyuta bazarında USD/JPY cütlüyü 149.85–150.10 aralığında ticarət olunur. Analitiklər qeyd edir ki, 150 səviyyəsi psixoloji müqavimət zonası kimi çıxış edir; bu həddi qırarsa, növbəti hədəf 151.30 və 153.30 səviyyəsi ola bilər. Texniki göstəricilərdə 50-günlük orta (147.80) artıq aşağıdan yuxarı qırılıb və bu, trendin davam edəcəyinə işarədir. Bununla belə, Yapon hökuməti intervensiya ehtimalını açıq saxlayır, çünki 150-dən yuxarı səviyyələr 2022-ci ildən bir neçə dəfə dövlət müdaxiləsinə səbəb olub.
Fundamental proqnoz: Zəif yen, lakin diqqətli BoJ
Fundamental tərəfdən, bazarlar yaxın aylarda fiskal ekspansiyanın güclənəcəyi, inflyasiyanın 2%-lik hədəfdən bir qədər yuxarı qalacağı, amma BoJ-un tələsməyəcəyi qənaətindədir. Yəni yenin daha 2–3% dəyər itirməsi mümkün görünür, xüsusilə dollar yüksək faiz mühitini qoruyarsa. Lakin hökumətin potensial valyuta müdaxiləsi və BoJ-un dekabrda ehtimal edilən kiçik faiz artımı yenin itkilərini məhdudlaşdıra bilər.
Yaponiyada yeni dövr, köhnə dilemma
Takaiçinin yüksəlişi ilə Yaponiyada “Abenomics 2.0” dövrü başlaya bilər. Lakin bu, həm fürsət, həm də risk daşıyır: bir tərəfdən iqtisadi canlanma və maaş artımı ümidləri, digər tərəfdən yenin dəyər itirməsi və idxal inflyasiyası riski. Nəticədə, Yaponiyanın yeni lideri “stimullaşdırma ilə sabitlik” arasında incə bir tarazlığı qorumaq məcburiyyətində qalacaq – və bu, qlobal bazarlar üçün növbəti böyük sınaq ola bilər.