Yeni Zelandiyada işsizlik dalğası: 2016-dan bəri ən yüksək səviyyə

Yeni Zelandiyada işsizlik səviyyəsi son doqquz ilin ən yüksək nöqtəsinə çatıb. 2025-ci ilin sentyabr rübündə ölkənin mövsümi düzəliş edilmiş işsizlik göstəricisi 5.3 faiz olub. Bu, əvvəlki rübdəki 5.2 faizdən bir qədər yüksəkdir və bazar gözləntilərinə tam uyğun gəlir. Rəqəmlər göstərir ki, hazırda ölkədə 160 min nəfər işsizdir — bu da ötən rüblə müqayisədə 2 min nəfər çox deməkdir.

Məşğulluq artımı dayanıb, iştirak azalır

Hesabat dövründə məşğulluq artımı faktiki olaraq dayanıb. Yəni iş yerlərinin sayı artmadığı kimi bəzi sektorlar tənəzzülə uğrayıb. Əmək bazarına qoşulan insanların payı da bir qədər azalıb: əmək qüvvəsinə iştirak nisbəti 70.5 faizdən 70.3 faizə enib. Bu, görünüşcə kiçik fərq olsa da, iqtisadi aktivliyin zəiflədiyinə dair aydın siqnaldır.

Əmək bazarında “gizli işsizlik” artır

Rəsmi işsizlik göstəricisindən başqa, “az istifadə olunan əmək qüvvəsi”ni əks etdirən genişlənmiş göstərici — yəni “underutilisation rate” — də artıb. Bu göstərici 12.8 faizdən 12.9 faizə yüksəlib və bir il öncəki 11.7 faizlə müqayisədə kəskin fərq göstərir. Başqa sözlə, iş saatları az olan və ya tam iş tapa bilməyən insanların sayı artır.

İqtisadi yavaşlama fonunda siyasət təzyiqi artır

Mütəxəssislərin fikrincə, bu göstəricilər Yeni Zelandiyada iqtisadi artımın zəiflədiyini və bazarda tələbin azaldığını göstərir. İqtisadi durğunluq əlamətləri fonunda işsizlikdəki yüksəliş Mərkəzi Bankın faiz dərəcələrini azaltmaq və iqtisadiyyata əlavə stimul vermək istiqamətində daha çevik addımlar atmalı olduğunu gündəmə gətirir. Əks halda, işsizlik dalğasının yaxın aylarda daha da güclənməsi istisna edilmir.

Yeni Zelandiyanın son illərdə sabit sayılan əmək bazarı indi aydın şəkildə təzyiq altındadır. İşsizlik artımı və məşğulluğun dayanması, ölkənin pandemiyadan sonrakı bərpa mərhələsinin hələ tam başa çatmadığını göstərir. Əgər siyasətçilər iqtisadiyyatı canlandırmaq üçün əlavə addımlar atmazlarsa, 2026-cı ilə daha zəif əmək bazarı ilə daxil olmaq riski artır.