ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (Fed) oktyabr iclasında uçot dərəcəsini 0.25% azaldaraq, 3.75–4.00% aralığına endirib. Qərar bazar gözləntilərinə tam uyğun gəlib və sentyabrda edilən oxşar addımdan sonra bu, ardıcıl ikinci faiz endirimi olub. Beləliklə, ABŞ-da borclanma dərəcələri 2022-ci ildən ən aşağı səviyyəyə düşüb. Mərkəzi Bankın açıqlamasında qeyd olunur ki, son aylarda əmək bazarında risklər artdığı halda, inflyasiya ilin əvvəlindən bu yana bir qədər yüksəlib və hələ də “nisbətən yüksək” səviyyədə qalır.
İdarə heyətində fikir ayrılığı – 0.25, yoxsa 0.50%?
Qərarın qəbulunda yekdillik olmayıb. Fed üzvlərindən Qubernator Miran daha kəskin addım – 50 baza punktluq endirimi dəstəkləyib, Kansas Siti Fed rəhbəri Şmid isə əksinə, faizlərin dəyişməz saxlanmasının tərəfdarı olub. Bu fikir ayrılığı, monetar siyasət istiqamətində içəridə də mübahisələrin gücləndiyini göstərir.
Eyni zamanda, Fed dekabrın 1-dən etibarən balansdakı qiymətli kağızların azaldılması prosesinə də son verəcəyini bildirib – bu addım likvidliyi artırmaq və maliyyə bazarlarını sabitləşdirmək məqsədi daşıyır.
Povel: “Dekabr endirimi hələ qərarlaşmayıb”
Fed sədri Jerom Povel mətbuat konfransında bildirib ki, növbəti iclasda faizlərin yenidən azaldılması “qaçılmaz deyil”. Onun sözlərinə görə, qərarlar iqtisadi göstəricilərin gedişatına əsasən veriləcək: “Əmək bazarı zəifləsə də, inflyasiya hədəflənən səviyyədən hələ yuxarıdır. Buna görə də dekabrda yeni endirimə zəmanət vermək mümkün deyil”. Bununla belə, investorların çoxu hələ də ilin son iclasında əlavə 0.25%-lik endirimi gözləyir – bu da sentyabr proqnozları ilə üst-üstə düşür.
Bazar reaksiyası və dolların gələcək trayektoriyası
Faiz endirimi qərarından sonra dollar qlobal valyuta bazarlarında qısamüddətli təzyiqlə üzləşsə də, investorlar Povelin ehtiyatlı açıqlamasını “şahin” ton kimi qiymətləndiriblər. Nəticədə, dollar indeksi 106 səviyyəsindən geri çəkilsə də, dərhal sonra sabitləşib. Analitiklər qeyd edirlər ki, yaxın həftələrdə ABŞ inflyasiya göstəriciləri və əmək bazarı məlumatları dolların istiqamətini müəyyən edəcək əsas amillər olacaq.
İrəlidə nə gözlənilir: Yumuşalma, yoxsa dayanma mərhələsi?
Noyabrda gələcək makroiqtisadi məlumatlar tənəzzül riskini gücləndirsə, Fed-in dekabrda daha bir 0.25%-lik endirim qərarı verməsi ehtimalı yüksəkdir. Lakin inflyasiya yenidən canlanarsa, mərkəzi bank faizləri sabit saxlamağa üstünlük verə bilər.
Texniki göstəricilərə əsasən, dollar indeksi 105.50 dəstək səviyyəsini qoruyarsa, qısamüddətli yüksəliş potensialı saxlanıla bilər. Lakin bu səviyyə qırılarsa, 104.80 zonası yeni hədəf ola bilər.
Fed balansı qorumağa çalışır
Son iki ayda ardıcıl faiz endirimi ABŞ iqtisadiyyatının yavaşlama siqnallarına qarşı önləyici addım kimi qiymətləndirilir. Lakin Povelin “dekabr endirimi qaçılmaz deyil” mesajı Fed-in hələ də ehtiyatlı və şəraitə uyğun hərəkət etdiyini göstərir. Bu da onu deməyə əsas verir ki, 2025-ci ilin sonuna qədər ABŞ-da pul siyasəti tədricən “dayanma mərhələsinə” keçə bilər – yəni artıq diqqət faiz səviyyəsindən çox, iqtisadi tarazlığın qorunmasına yönələcək.