Dünya iqtisadiyyatı qlobal qeyri-müəyyənliklər, siyasi gərginliklər və mərkəzi bankların siyasət dəyişiklikləri arasında əhəmiyyətli transformasiya yaşayır. ABŞ, Avropa, Böyük Britaniya və Yaponiyanın valyutaları və qızıl bazarı ilə bağlı ən son məlumatlar, iqtisadi sabitlik və bazar gözləntilərinin mürəkkəb mənzərəsini ortaya qoyur.
Avro 1.051$ səviyyəsini keçərək, 1.046$ olan iki illik minimum səviyyədən uzaqlaşdı. Bu yüksəliş Avropa Mərkəzi Bankı (ECB) rəsmisi İzabel Şnabelin faiz dərəcələrinin həddindən artıq azaldılmaması barədə xəbərdarlığı ilə əlaqəlidir. Şnabelin sözlərinə görə, borclanma xərcləri artıq neytral səviyyələrə yaxınlaşır və həddindən artıq yumşalma monetar siyasət alətlərinin effektini zəiflədə bilər.
Bu bəyanat bazar iştirakçılarının ECB-nin 2025-ci ilə qədər faiz dərəcələrini azaldacağına dair gözləntilərini aşağı saldı. Digər tərəfdən, inflyasiyanın ECB-nin 2%-lik hədəfinə yaxınlaşdığı bir zamanda, Eurozona iqtisadiyyatının siyasi qeyri-müəyyənliklər və büdcə problemləri ilə mübarizə aparması çətinlik yaradır. Fransada baş nazir Mişel Barnyenin 2025-ci ilin büdcəsini təsdiq edə bilməyəcəyi ehtimalları investor narahatlıqlarını artırıb və dövlət istiqrazlarının risklərini yüksəldib.
Funt sterlinq noyabr ayının əvvəllərindəki altı aylıq minimum səviyyəsindən sonra qiymətlərini bərpa edərək 1.26$ səviyyəsinə yaxınlaşıb. Lakin ABŞ-da yeni Tramp administrasiyasının tarif artımı təhdidləri və Böyük Britaniyanın zəif iqtisadi göstəriciləri investorları ehtiyatlı saxlayır.
Oktyabr ayında pərakəndə satışlar 0.7% azalıb ki, bu da gözləntilərdən daha böyük azalmadır. İşgüzar aktivlik göstəriciləri (PMI) də proqnozları qarşılaya bilməyərək, iqtisadi yavaşlamaya işarə edir. İllik inflyasiya göstəricisi isə 2.3%-ə yüksələrək BoE-nin hədəfini və bazar gözləntilərini üstələyib. Analitiklərin əksəriyyəti dekabr ayında BoE-nin faiz dərəcələrini dəyişməyəcəyini proqnozlaşdırır.
Yapon yeni 151.5 səviyyəsinə qədər geriləyib, bu isə texniki korrektə kimi qiymətləndirilir. Önəmli artım BOJ-un növbəti ayda faiz dərəcələrini artıracağı gözləntiləri ilə əlaqədardır. BOJ rəhbəri Kazuo Ueda dekabr ayında faiz artımı ehtimalını açıqlayaraq, valyutanın zəifliyinə dair narahatlıqlarını ifadə edib.
Hazırda bazar iştirakçıları 0.25 faiz artım ehtimalını 60% səviyyəsində qiymətləndirirlər. Yenə olan maraq həmçinin dolların zəifləməsi ilə dəstəklənib. Yaponiyada cümə günü açıqlanacaq inflyasiya məlumatları BOJ-un gələcək siyasəti barədə daha çox məlumat verəcək.
Qızılın qiyməti 2 630$ səviyyəsindən aşağı düşərək son qazancını qismən itirib. ABŞ-dan daxil olan iqtisadi məlumatlar, Federal Ehtiyat Sisteminin (Fed) ehtiyatlı mövqeyini gücləndirib. Üçüncü rüb üzrə ÜDM göstəricisi və güclü məşğulluq məlumatları ABŞ iqtisadiyyatının davamlılığını təsdiq edib və Fed-in 2025-ci ilə qədər faiz dərəcələrini azaltma ehtimalını məhdudlaşdırıb.
Geosiyasi müstəvidə İsrail ilə Hizbullah arasında atəşkəs razılaşması qızılın "təhlükəsiz liman" cazibəsini qismən azaldıb. Lakin İsrailin baş naziri Netanyahunun sərt bəyanatları bölgədəki qeyri-müəyyənliyi davam etdirir.
ABŞ-ın yeni ticarət siyasəti, xüsusilə Tramp administrasiyasının Çin, Meksika və Kanada mallarına tariflər tətbiq etməsi, qlobal ticarət əlaqələrinə təzyiq göstərir. Bu, ticarət tərəfdaşlarında iqtisadi sabitliyi təhlükə altına qoyaraq, valyuta və əmtəə bazarlarında daha böyük dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Qlobal iqtisadiyyatın mürəkkəb mənzərəsi mərkəzi bankların diqqətli siyasət yanaşmasını tələb edir. Siyasi qeyri-müəyyənliklər və iqtisadi göstəricilərin qarşılıqlı təsiri valyuta və əmtəə bazarlarının dəyişkənliyini artırmağa davam edir. Gələcəkdə bazar iştirakçıları bu amilləri yaxından izləyərək strateji qərarlar qəbul etməlidirlər.