Yapon yeni çərşənbə günü dollara qarşı 152.5 səviyyəsini aşaraq son iki həftənin ən yüksək səviyyəsinə çatıb. Bu güclənmə Yaponiyanın Mərkəzi Bankı (BOJ) tərəfindən dekabr ayında faiz artırımı gözləntilərinin artması ilə əlaqələndirilir. BOJ-un rəhbəri Kazuo Uedanın yenin zəifliyi ilə bağlı narahatlıqlarını dilə gətirərək, yaxın zamanda monetar siyasətin sərtləşdirilə biləcəyinə dair işarələri bazarlar tərəfindən diqqətlə izlənilir. Eyni zamanda, ABŞ və digər qlobal iqtisadi hadisələr yenin güclənməsinə əlavə dəstək verib.
BOJ-un faiz artımı gözləntiləri
Yaponiyanın uzun müddətdir tətbiq etdiyi aşağı faiz siyasəti yenin zəifləməsinə səbəb olmuşdu. Bununla belə, BOJ-un rəhbəri Kazuo Ueda, dekabr ayında faiz artırımı ehtimalını nəzərdən keçirdiklərini bildirib. Bu açıqlama, yenin güclənməsinin əsas səbəblərindən biridir. Yeniləşən faiz siyasəti, ölkənin milli valyutasının beynəlxalq alıcılıq qabiliyyətini artırmağa yönəlib.
Bazarlarda faiz artırımı ilə bağlı gözləntilər, xüsusilə yenin zəifləməsi nəticəsində idxal inflyasiyasının yüksəlməsi və daxili inflyasiya təzyiqlərinin artması fonunda daha da güclənir.
ABŞ-da siyasi çalxalanmalar və yenin güclənməsi
Yenin güclənməsində digər mühüm amil, ABŞ-da baş verən siyasi proseslərdir. ABŞ Prezidenti seçilmiş Donald Trampın Çin, Meksika və Kanada ilə ticarətə əlavə tariflər tətbiq edə biləcəyinə dair təhdidləri qlobal ticarət mühitində qeyri-müəyyənliyi artırıb. Bu vəziyyət, investorların təhlükəsiz liman kimi yenə üstünlük verməsinə səbəb olub.
Eyni zamanda, ABŞ-da xəzinədarlıq katibi vəzifəsinə Skott Bessentin namizədliyinin irəli sürülməsi və bunun fonunda dolların zəifləməsi, yenin mövqeyini daha da möhkəmləndirib. ABŞ-ın dövlət istiqrazlarının gəlirliliyində azalma da dolların cəlbediciliyini azaldan faktorlardan biri olub.
Yaponiyada gözlənilən inflyasiya məlumatları
Yaponiyanın iqtisadi vəziyyətinə dair yeni ipucları verməsi gözlənilən Tokionun inflyasiya məlumatları bazar iştirakçılarının diqqət mərkəzindədir. Əgər inflyasiya gözləntiləri yüksələrsə, bu, BOJ-un faiz artırımı ilə bağlı qərarlarını dəstəkləyə bilər. Əksinə, aşağı inflyasiya göstəriciləri BOJ-un əlavə tədbirlər görmədən status-kvonu qorumağa üstünlük verəcəyinə dair siqnallar verə bilər.
Yapon yeninə təsir edən digər amillər
Yenin güclənməsi yalnız BOJ-un siyasətinə və qlobal iqtisadi proseslərə bağlı deyil. Təhlükəsiz liman olaraq qəbul edilən yen, qlobal maliyyə bazarlarında qeyri-müəyyənlik dövrlərində həmişə daha güclü mövqe qazanır. Trampın ticarət siyasəti ilə bağlı təhdidlərinin yaratdığı qeyri-müəyyənlik, yenin tələbini artırıb.
Eyni zamanda, Yaponiyanın öz daxili iqtisadi strukturlarını balanslaşdırmaq üçün atdığı addımlar yenin sabitliyini gücləndirir. Bu, ölkənin ixracatçıları üçün çətinliklər yaratsa da, valyutanın alıcılıq qabiliyyətini artıraraq uzunmüddətli iqtisadi dayanıqlığı dəstəkləyə bilər.
Yaponiyanın valyuta siyasətindəki dəyişikliklər təkcə ölkə daxilində deyil, həm də qlobal bazarlarda dalğalanmalara səbəb ola bilər. Yenin güclənməsi, Yapon ixracatçılarını çətin vəziyyətə sala bilər, çünki daha güclü yen, ixrac olunan malların rəqabət qabiliyyətini azaldır. Bununla belə, idxal olunan malların dəyərinin azalması daxili inflyasiyanı məhdudlaşdıra bilər.
Regional səviyyədə, yenin möhkəmlənməsi Asiya ölkələrinin ticarət strategiyalarına təsir göstərə bilər. Digər tərəfdən, dolların zəifləməsi və yenin güclənməsi, qlobal valyuta bazarlarında tarazlıq dəyişikliklərinə səbəb ola bilər.
Yapon yeninin güclənməsi qlobal və yerli iqtisadi proseslər arasında balans axtarışının nəticəsidir. BOJ-un faiz artırımı qərarının reallaşması, həm Yaponiyanın daxili iqtisadiyyatı, həm də qlobal bazarlar üçün mühüm nəticələr doğuracaq. Yenin güclənməsi, təhlükəsiz liman kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirir və qlobal iqtisadi qeyri-müəyyənliklər fonunda valyuta bazarlarında yeni bir dönəmi başlada bilər.