Çinin sənaye müəssisələrinin ümumi mənfəəti 2024-cü ilin ilk on ayında illik müqayisədə 4.3% azalaraq, 5 868.04 milyard yuan təşkil edib. Bu, əvvəlki dövrdə qeydə alınan 3.5%-lik azalmadan daha kəskin göstəricidir və ölkənin iqtisadiyyatında davam edən problemləri bir daha vurğulamaqdadır. Sənaye gəlirlərindəki bu azalma, zəif tələb, deflyasiya riski və daşınmaz əmlak sektorundakı çətinliklərlə əlaqələndirilir. Gəlin, Çinin sənaye sektorunda yaranan vəziyyəti ətraflı analiz edək.
Dövlət və özəl şirkətlər arasındakı fərqlər
Çinin dövlət müəssisələrində mənfəət azalması daha kəskin olub: ilin ilk doqquz ayında 6.5% olan azalma, oktyabrın sonuna qədər 8.2%-ə çatıb. Buna qarşılıq olaraq, özəl sektorun mənfəət azalması çox yavaş olub və 1.3%-lik geriləmə ilə məhdudlaşıb (yanvar-sentyabrda bu göstərici -9.6% idi).
Bu dinamika dövlət müəssisələrinin əsasən enerji və ağır sənaye kimi daha az çevik sahələrdə fəaliyyət göstərməsi ilə izah edilir. Özəl sektor isə daha innovativ və sürətlə dəyişən bazar tələblərinə uyğunlaşma bacarığına malikdir.
Sektorlar üzrə gəlir dəyişiklikləri
Çinin müxtəlif sənaye sahələrində mənfəətlərin ciddi azalması müşahidə edilib. Xüsusilə aşağıdakı sahələrdə mənfi dinamika qeydə alınıb: Qeyri-metal minerallar: -49.6%, kömür hasilatı: -23.7%, kimya sənayesi: -7.7%, xüsusi avadanlıq istehsalı: -5.2%, elektrik avadanlıqları: -5.1%, avtomobil istehsalı: -3.2%, neft və təbii qaz: -1.8%.
Bununla yanaşı, bəzi sahələrdə itkilər daha da dərinləşərək zərərlərə çevrilib. Məsələn, neft məhsulları və digər yanacaq istehsalı ilə qara metallurgiya sektoru mənfəətlilikdən çıxaraq zərərli sahələrə çevrilib.
Digər tərəfdən, bəzi sənaye sahələri mənfəət artımı nümayiş etdirib: Qara metallurgiya: +40.0%, istilik enerjisi istehsalı: +13.8%, kompüter və rabitə avadanlıqları: +8.4%, tekstil sənayesi: +5.3%, kənd təsərrüfatı və qida istehsalı: +2.8%.
Bu göstəricilər iqtisadiyyatın struktur dəyişiklikləri keçirdiyini və bəzi sahələrin qlobal bazarlardakı tələb artımından faydalandığını göstərir.
Ayliq dinamika: Mənfəət azalmasının davamlılığı
Təkcə oktyabr ayında sənaye gəlirləri illik müqayisədə 10.0% azalıb. Sentyabr ayında qeydə alınan 27.1%-lik kəskin azalma ilə müqayisədə bu rəqəm nisbətən yaxşılaşma göstəricisidir. Lakin aylıq dinamika sənaye sektorunun hələ də ciddi çətinliklər yaşadığını təsdiqləyir. Mənfəət azalmasının davamlı olması, Çinin iqtisadiyyatı üçün uzunmüddətli təzyiqlərin göstəricisidir.
İqtisadiyyatdakı əsas problemlər
Çinin sənaye sektorundakı zəifləmə ölkənin iqtisadiyyatı ilə bağlı bəzi əsas problemlərin nəticəsidir:
Tələb zəifliyi: Qlobal iqtisadiyyatın yavaşlaması və daxili bazarda istehlakçı inamının azalması sənaye məhsullarına tələbatı azaldır.
Deflyasiya riski: Qiymətlərin düşməsi, şirkətlərin mənfəət marjasını sıxışdıraraq, investisiyaların azalmasına səbəb olur.
Daşınmaz əmlak sektoru: Bu sektor Çinin ümumi iqtisadiyyatının böyük hissəsini təşkil edir. Lakin son illərdə artan borc böhranı və tələbatın azalması bu sahəni zəiflədir, onunla əlaqəli sənaye sahələrinə də mənfi təsir göstərir.
Çin sənaye gəlirlərində davam edən azalmanın qarşısını almaq üçün iqtisadi islahatları dərinləşdirməli və daxili bazarı gücləndirmək üçün addımlar atmalıdır. Tələb zəifliyi ilə mübarizə aparmaq üçün hökumət istehlakı stimullaşdıran siyasətlər həyata keçirə bilər. Eyni zamanda, deflyasiya riski ilə bağlı tədbirlər, xüsusən də monetar stimulların artırılması, sənaye sektorunun canlanmasına kömək edə bilər.
Çin iqtisadiyyatı həm də texnoloji inkişaf və yaşıl enerjiyə keçid kimi sahələrdə liderlik edərək yeni imkanlar qazanır. Bu sahələrdə artan investisiyalar, sənaye mənfəətliliyində müsbət təsir yarada bilər. Lakin daşınmaz əmlak sektorundakı problemlərin həlli də ümumi iqtisadi bərpa üçün vacib olacaq.
Çinin sənaye sektorunda yaranan vəziyyət yalnız daxili deyil, həm də qlobal bazarlara təsir göstərir. Çin hökumətinin yaxın aylarda hansı tədbirlər görəcəyi, bu sahədəki dinamikanı müəyyən edəcək.