Asiya bazarlarında kəskin düşüş müşahidə edildi — səbəbi ABŞ Prezidenti Donald Trampın dərman mallarına 100%, ağır yük maşınlarına 25% və mebelə 30-50% arasında dəyişən yeni tariflər tətbiq edəcəyini elan etməsi idi. Bu addım qlobal ticarət narahatlıqlarını artırdı və investorları risk mövqelərinə yönəltdi. Eyni zamanda, ABŞ-ın iqtisadi göstəricilərinin gözləndiyindən güclü gəlməsi, Federal Rezervin faiz endirimi ehtimalını zəiflətdi və bu da bazarlarda müsbət istiqamətli hissləri azaldaraq kredit və səhm bazarlarında təzyiq yaratdı.
Asiya bazarları ümumi düşüşlərlə reaksiya verdi: Yaponiya Nikkei 225 indeksi 0.3% düşdü, Cənubi Koreyanın Kospi indeksi 2.5% aşağı düşdü, Honkonq Hang Seng və Çin CSI300 indeksləri də əhəmiyyətli itkilərlə qarşılaşdı. Xüsusilə dərman istehsalçıları sərt zərbə aldı – Cənubi Koreyada Samsung Biologics 1.6% düşdü, SK Biopharmaceuticals 2.6% itirdi. Yaponiya şirkətlərindən Sumitomo Pharma 4.3% ucuzlaşdı, Otsuka Holdings 3.5% itki verdi. Eyni zamanda, daha geniş bazarda investorlar ABŞ-dakı faiz siyasətinin sərtləşə biləcəyi qorxusuyla istiqamət dəyişdirdilər.
Yeni tariflər qlobal ticarət axınlarını pozma riski daşıyır. Asiya iqtisadiyyatları ixraca dayandığı üçün bu regionlarda xüsusilə zəifliklər yarana bilər. Amerika bazarına gətiriləcək dərman məhsulları 100% tarifə məruz qalacaq, amma Tramp ABŞ-da istehsal fabriki quran şirkətləri tarifdən azad edəcəyini bildirdi. Bu güzəşt dərman firmalarının ABŞ-da istehsal investisiyaları üçün stimul rolunu oynaya bilər.
Lakin texniki baxımdan bazarlarda qısa müddətdə trend aşağı yönlü olacaq — investorlar “risk-off” mövqelərə dönəcək, daha çox nağd və borc bazarlarına yönələ bilərlər. “Stop-loss” səviyyələri qırılarsa, bazarda kaskad satışları mümkündür. Orta və uzun müddətdə isə qarşıdrumanın davam etməməsi və danışıqların relasiyası bazarlar üçün dönüş nöqtəsi ola bilər.
Fundamental tərəfdən, bu tariflər qlobal ticarət miqyasını sıxışdıraraq dünya iqtisadi artımını zəiflədə bilər. Yüksələn xərclər və ticarət qeyri-müəyyənliyi korporativ investisiyaları azalda bilər. Dollar güclənə, inkişaf etməkdə olan ölkələrin valyutaları isə təzyiq altında qala bilər — bu, Asiya valyuta bazarlarında əlavə stress yaratma potensialına malikdir.
Lakin bir mümkün yol Asiya ölkələrinin daxili bazar stimullarına yönəlməsi ola bilər — faizləri azaltmaq, dövlət xərclərini artırmaq, yerli istehlakı gücləndirmək kimi. ABŞ və Çin (və digər ticarət tərəfdaşları) arasında danışıqlar irəliləsə, tariflər yüngülləşə və bazarlar qismən bərpa ola bilər.
Yeni ABŞ tarifləri Asiya bazarlarını gözlənilməz şəkildə silkələdi və investorların risk qəbulunu geri çəkdirdi. ABŞ-ın gözləniləndən güclü iqtisadi məlumatları da faiz siyasətinin yumşalmayacağı qorxusunu artırdı və bu, bazarların yenidən yön dəyişdirməsinə səbəb oldu.
Texniki proqnozlara görə, bazarlar bu mərhələdə enişdə qala bilər — əsas dəstək səviyyələri sınanacaq və investorlar ehtiyatla hərəkət edəcəklər. Fundamental tərəfdən, ticarət gərginliyi, qlobal tədiyyə balansları və valyuta riskləri bazarlar üçün daimi baş ağrısıdır. Lakin bir dönüş nöqtəsi mümkündür: danışıqların irəliləməsi, tariflərin yumşaldılması və investisiya inamının bərpası ilə bazarlarda ikinci hissədə müəyyən canlanma ola bilər.