Rus rublu son bir ildə ən zəif səviyyəsinə enərək 1 dollar üçün 100 rubldan aşağı düşüb. Bu eniş həm geosiyasi risklərdən qaynaqlanır, həm də Rusiya hökumətinin kapital nəzarətində etdiyi yumşalmalardan təsirlənir. Xüsusilə Ukrayna müharibəsinin daha da intensivləşməsi və ABŞ istehsalı olan raketlərin ilk dəfə Rusiya ərazisini vurması kimi hadisələr rublun zəifləməsinə mühüm təsir göstərib. Məqalədə rublun zəifləməsinin fundamental və texniki səbəbləri ətraflı təhlil ediləcək.
Müharibənin eskalasiyası və risklərin artması
Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin nüvə silahlarının istifadəsini tənzimləyən doktrinanı genişləndirməsi və Ukraynanın ABŞ-dan təmin etdiyi raketlərlə Rusiyanı hədəf alması geosiyasi riskləri daha da artırıb. Bu eskalasiya, investorların Rusiyadan qaçmasına səbəb olur və rublun zəifləməsinə yol açır.
Beynəlxalq iqtisadi inteqrasiyanın məhdudluğu
Sanksiyalar və qlobal bazarlardan təcrid Rusiya iqtisadiyyatının xarici valyutaya çıxışını çətinləşdirir. Bu vəziyyət, Rusiyanın öz iqtisadiyyatını maliyyələşdirmək üçün daha çox rubla ehtiyac duymasına baxmayaraq, rublun zəifləməsinə şərait yaradır.
Çin iqtisadiyyatının təsiri
Rusiyanın əsas ixracat bazarlarından biri olan Çinin iqtisadi perspektivlərinin pisləşməsi, Rusiya məhsullarına olan tələbin azalmasına səbəb olub. Bu, xarici valyutanın ölkəyə daxil olmasını məhdudlaşdıraraq rublun təzyiq altında qalmasına gətirib çıxarır.
Məcburi konvertasiya siyasətinin dəyişdirilməsi
Rusiya hökuməti ixrac gəlirlərinin məcburi konvertasiya səviyyəsini 80%-dən 25%-ə endirib. Bu dəyişiklik ixracatçıların əldə etdikləri xarici valyutanı rubla çevirmək məcburiyyətini azaltdığı üçün rubla olan tələbi əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb.
Büdcə maliyyələşdirməsində zəif rublun rolu
Zəif rubl, Rusiya hökumətinə daha az xarici valyuta ilə büdcəni maliyyələşdirməyə imkan verir. Lakin bu strategiya, valyutanın uzunmüddətli sabitliyinə mənfi təsir edir və inflyasiya riskini artırır.
Ticarət balansının təsirləri
Rusiyanın idxal məhdudiyyətləri daxili istehlak tələblərini ödəməkdə çətinliklər yaradır. Xarici valyutanın azalması fonunda rubla tələbin azalması məzənnəyə mənfi təsir göstərir.
Əsas dəstək və müqavimət səviyyələri
Dollar/Rubl məzənnəsi (USDRUB) texniki göstəricilər əsasında 100 səviyyəsini keçərək yeni yüksəliş mərhələsinə daxil olub. Əsas dəstək səviyyəsi kimi 86.60 rubl diqqət çəkirdi ki, bu səviyyə cari il ərzində məzənnənin altında qala bilmədiyi və nəticədə sürətlə yüksəlməyə başladığı səviyyədir.
Yüksəliş ssenarisi
USDRUB məzənnəsi 108.30 və hətta 121.71 rubl səviyyələrinə qədər yüksələ bilər. Bu yüksəliş trend xəttinin davam etməsi ilə bağlı texniki siqnallar tərəfindən dəstəklənir.
1. Qlobal risklər və yerli çıxış yolları
Rusiya hökuməti zəif rublun yaratdığı inflyasiya təzyiqini azaltmaq üçün əlavə iqtisadi tədbirlər görməlidir. Bununla belə, geosiyasi gərginliklər həll olunmazsa, rublun uzunmüddətli perspektivləri qeyri-müəyyən olaraq qalacaq.
2. İxracdan gələn təzyiq
Kapital nəzarətlərindəki yumşalmaların davam etməsi rubla olan tələbi daha da azalda bilər. Bu səbəbdən ixracatçıların xarici valyutanı rubla çevirmək üçün təşviq edilməsi üçün yeni mexanizmlər yaradılmalıdır.
Rus rublunun zəifləməsi həm texniki, həm də fundamental amillərlə izah olunur. Hökumətin tətbiq etdiyi maliyyə siyasətləri, geosiyasi risklər və qlobal bazarlardakı qeyri-müəyyənliklər rublun gələcək istiqamətini müəyyən edəcək əsas amillərdir. Hazırkı məqamda rublun sabitliyini qorumaq üçün hökumət təkcə kapital nəzarətləri deyil, həm də iqtisadi artımı dəstəkləyəcək tədbirlərə yönəlməlidir. Geosiyasi gərginliklər azaldıqca və ticarət balansı yaxşılaşdıqca rubl üçün daha sabit bir mühit yarana bilər.