Azərbaycanda 2026-cı ildən vergilərin artırılması dövlət büdcəsinin gəlirlərini xeyli yüksəldəcək. Fiziki şəxslərin gəlir vergisinin və hüquqi şəxslərin mənfəət vergisinin artımı 2.567 milyon manatlıq əlavə daxilolma təmin edəcək ki, bu da əvvəlki ilə nisbətən 29%-lik artım deməkdir. Bu artım dövlətin büdcə xərclərini maliyyələşdirmək üçün daha çox resurs yaradır, lakin özəl sektor üçün xərclərin yüksəlməsinə və investisiya qərarlarının yenidən qiymətləndirilməsinə səbəb olur. Maliyyə bazarları isə bu dəyişiklikləri dərhal qiymətləndirir: dövlət daha çox vəsait cəlb edə bildikcə istiqrazlara tələbat artır, lakin artan vergilər xalis gəlirin azalması ilə kredit və investisiya davranışını da yavaşladır.
Vergi artımı xüsusilə dövlət istiqrazlarının gəlirliyinə də dolayısı ilə təsir edir. Dövlət büdcəsinin əlavə gəlirləri, eyni zamanda, dövlətin borclanma ehtiyacını müəyyən qədər azaldır, bu isə uzunmüddətli istiqrazların gəlirliyinin yüngül azalmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, özəl sektor üçün xalis gəlirin azalması investorların riskə baxışını dəyişdirir; yüksək faizli və likvid aktivlərə yönəlmə artır.
Vergi artımı idxal mallarının qiymətinə təsir etdiyi üçün inflyasiya yüngül şəkildə yüksələ bilər, bu isə istiqrazların real gəlirliyinə də təsir edəcəkdir. Eyni zamanda, idxalın azalması və daxili istehsalın stimullaşması valyuta axınlarını nisbətən stabilləşdirə bilər. Bu isə manat bazarında likvidliyin qorunmasına və maliyyə bazarlarının nisbətən sabit qalmasına yardım edir. İnvestorlar üçün əsas çağırış gəlirlik və riskin tarazlaşdırılması olacaq; dövlət istiqrazları sabitlik təmin edərkən, özəl şirkət istiqrazlarının gəlirliyi risk artımına görə yüksələ bilər.
2026-cı ildə vergi artımı dövlət büdcəsini gücləndirir, maliyyə bazarlarında dövlət istiqrazlarına tələbatı artırır və borclanma xərclərini azaldır. Lakin özəl sektorun likvidliyi və xalis gəlirinin azalması kredit və investisiya davranışlarını yavaşladır.
Proqnozlara görə, uzunmüddətli dövlət istiqrazlarının gəlirliyi 6–6.5% civarında sabit qalacaq, qısamüddətli istiqrazlar isə 7–7.5%-ə qədər dalğalanacaq. Əsas risk isə inflyasiya və xalis gəlirin azalması ilə bağlıdır; investorlar daha diqqətli seçimlər edəcək və likvidliyi yüksək aktivlərə yönəldəcəklər.
Vergi artımı dövlət büdcəsi üçün müsbət olsa da, maliyyə bazarında yeni ritm formalaşdırır. Dövlət istiqrazları sabit gəlir təmin edərkən, özəl sektor istiqrazları risk və gəlirlik baxımından daha aktiv proqnozlaşdırılır. İnvestorlar üçün əsas açar artan vergi yükünü, xalis gəlirin azalmasını və inflyasiya təzyiqlərini nəzərə alaraq portfellərini optimallaşdırmaq olacaq. 2026-cı ildən sonra maliyyə bazarının nəbzi həm sabitlik, həm də yönlü dalğalanmalar arasında tarazlıq axtaracaq.