Tesla Inc. bu həftə bazarda bir qədər təzyiq altında qaldı. 21 oktyabr, çərşənbə axşamı günü şirkətin səhmləri 1.08 faiz ucuzlaşaraq 442.60 dollardan bağlandı. Son bir ayda ümumi dəyər itkisi 1.93 faizə çatıb. Lakin ötən 12 ayın mənzərəsinə baxanda, Teslanın səhmləri 102.94 faiz artım göstərib – bu da onun hələ də texnologiya və enerji sektorlarında lider mövqeyini qoruduğunu göstərir. İlin son rübündə qiymətin 425.56 dollara, gələn il isə 386.84 dollara qədər geriləməsi ehtimal edilir.
Gücünü iki əsas sahədən alır
Teslanın biznes modeli iki böyük seqmentə əsaslanır: avtomobil istehsalı və enerji həlləri. Şirkət həm elektrik avtomobilləri dizayn edir, istehsal edir və satır, həm də günəş enerjisi sistemləri və batareya texnologiyaları təklif edir. Onun ən tanınmış modelləri Model 3 və Model Y-dir – biri şəhər üçün əlverişli sedan, digəri isə çoxfunksiyalı SUV. Daha bahalı Model S və Model X modelləri isə premium seqmentə xidmət edir.
Enerji bölməsində Tesla Powerwall, Powerpack və Megapack kimi məhsullarla həm evlər, həm də sənaye üçün enerji saxlama sistemləri təklif edir. Bu, şirkətin “dayanıqlı enerji ekosistemi” ideyasının əsasını təşkil edir: istehsal, saxlama və istifadənin tam bir dövrəsi.
Maliyyə göstəriciləri: böyüklüyün rəqəmlərlə dili
Teslanın ümumi aktivləri 128.57 milyard dollardır. Şirkətin bazar kapitallaşması isə artıq 1.4 trilyon dollara yaxınlaşır – bu, onu avtomobil sənayesində ən dəyərli şirkətə çevirir. Dövriyyə aktivləri 61.13 milyard dollar, cari öhdəliklər isə 30.01 milyard dollardır. 15.59 milyard dollar nağd vəsaiti olan Tesla borc baxımından da nisbətən sabit görünür: cəmi 7.53 milyard dollar borcu və 5.18 milyard dollar kredit kapitalı var.
Şirkətin satış gəliri 22.5 milyard dollara çatıb, xalis mənfəəti isə 1.17 milyard dollardır. Bu mənfəətə baxmayaraq, əməliyyat xərclərinin (21.57 milyard dollar) çoxluğu Teslanın hələ də genişlənmə mərhələsində olduğunu göstərir. EBIT göstəricisi 923 milyon, EBITDA isə 3.4 milyard dollardır. 184.9 səviyyəsində olan P/E (price-to-earnings) nisbəti isə investorların şirkətin gələcək potensialını hələ də yüksək qiymətləndirdiyini göstərir.
Fundamental və texniki mənzərə: böyümə mərhələsinin sonu, yeni dövrün başlanğıcı
Fundamental baxımdan Teslanın gəlirləri və mənfəəti artmaqda davam edir, lakin marjalar təzyiq altındadır. Avropa və Çin bazarlarında artan rəqabət, həmçinin xammal xərclərinin dəyişməsi şirkətin mənfəətliyinə təsir göstərir. Bu səbəbdən gələn rüblərdə Teslanın nisbətən “yavaş böyümə dövrünə” daxil olması proqnozlaşdırılır.
Texniki analizə görə, 440–450 dollar diapazonu yaxınmüddətli müqavimət zonası sayılır. Bu səviyyə qalıcı şəkildə qırılsa, növbəti hədəf 460 dollar ola bilər. Amma aşağı istiqamətdə 425 dollar psixoloji dəstək xətti kimi çıxış edir; bu səviyyənin altına eniş 386–390 dollar aralığındakı orta müddətli düzəlişi aktivləşdirə bilər.
Yeni enerji erasının sükanı kimdə olacaq?
Teslanın yaxın gələcəyi artıq təkcə avtomobil satışlarından asılı deyil. Şirkətin enerji saxlama və süni intellekt əsaslı istehsal sistemlərinə yönəlməsi, onun texnoloji şirkət kimliyini gücləndirir. Lakin bazar gözləntilərinin çox yüksək olması və qiymət dəyərləndirməsinin real mənfəət göstəricilərini qabaqlaması, investorlar üçün ehtiyat siqnalıdır.
Qısası, Tesla hələ də elektrikli gələcəyin sükanı arxasındadır – amma bu dəfə sürətini bir qədər azaltmalı ola bilər.