Fransanın maliyyə vəziyyəti və siyasi xaosu beynəlxalq bazarlarda narahatlıq yaradıb. Son günlərdə onillik Fransız dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi hətta Yunanıstanın borc kağızlarını üstələyib. Bu, maliyyə bazarlarının Fransadakı qeyri-sabitliyi ciddi şəkildə qəbul etdiyini göstərir. Digər tərəfdən, avronun dollara qarşı 0.7 faiz zəifləməsi ilə valyuta bazarlarında da vəziyyət gərginləşib.
Barnier hökumətinə təzyiqlər
Fransa baş naziri Mişel Barnier son büdcə müzakirələrində böyük çətinliklərlə üzləşib. Xüsusilə, sağçı Milli Birlik Partiyası (RN) hökumətə qarşı etimadsızlıq səsverməsi ilə təhdid edir. Barnier hökumətin sosial büdcə qanun layihəsini parlamentdən keçirmək üçün Fransa Konstitusiyasının xüsusi maddəsinə müraciət edib. Bununla belə, bu addım hökumətə qarşı təzyiqləri daha da artırıb.
Borc səviyyəsi: Avrozona standartlarından kənarda
Fransanın dövlət borcu artıq ÜDM-nin 112.2 faizinə çatıb ki, bu da Avrozona ortalamasından xeyli yuxarıdır. Avropa Birliyi qaydalarına görə, dövlət borcunun maksimum həddi 60 faiz olmalıdır. İndiki vəziyyətdə Fransa bu həddi iki dəfə aşır və 2025-ci ilə qədər borc səviyyəsinin daha da artacağı proqnozlaşdırılır. Cari ilin sonuna qədər büdcə kəsirinin ÜDM-nin 6.2 faizinə çatacağı gözlənilir ki, bu da Avropa Birliyinin icazə verdiyi 3 faiz həddindən çoxdur.
Avrozona üçün təhlükələr
Fransanın maliyyə problemləri Avrozona üçün böyük iqtisadi risklər yaradır. Fransa öz büdcə problemlərini həll edə bilməzsə, bu, qlobal bazarlarda Fransız dövlət istiqrazlarına tələbatın azalmasına və Avrozona daxilində yeni borc böhranının yaranmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, digər yüksək borclu ölkələr - Yunanıstan və İtaliya - də potensial risk daşıyır.
Reytinq agentliklərinin rolu
Fransanın maliyyə vəziyyətinin daha da pisləşməsi beynəlxalq reytinq agentliklərinin diqqətini cəlb edib. Hazırda Moody's və S&P Fransanı yüksək reytinqlərlə qiymətləndirir (müvafiq olaraq "Aa2" və "AA-"). Lakin bu agentliklərdən hər biri hökumətin büdcə islahatlarını həyata keçirə bilməməsi halında reytinqin aşağı salına biləcəyini xəbərdarlıq edib. Reytinqin aşağı salınması isə bazarlarda əlavə təzyiq yaradacaq.
Yunanıstan: Keçmişin təcrübələri
Yunanıstan əvvəlki borc böhranlarından çıxsa da, onun borcları hələ də əsasən Avropa maliyyə qurumları tərəfindən idarə olunur. Bu, birbaşa bazar təsirlərini azaldır. Lakin Fransadakı qeyri-müəyyənlik Avrozona daxilindəki digər ölkələrə təsir edə bilər və bazar iştirakçıları bu ölkələrin borc vəziyyətinə daha diqqətlə baxa bilər.
Ümumi risklər və çıxış yolları
Avrozona ölkələri arasında güclü maliyyə koordinasiyası və həmrəylik yeni borc böhranlarının qarşısını almaq üçün əsas şərtlərdir. Fransanın isə daxili siyasi sabitlik əldə edərək, büdcə islahatlarını sürətləndirməsi və borc səviyyəsini idarəolunan həddə saxlamaq üçün əlavə tədbirlər görməsi vacibdir.
Avropanın imtahanı: Təhlükələr və ümidlər
Hazırkı vəziyyət göstərir ki, Avrozona iqtisadi həmrəylikdə ciddi sınaq qarşısındadır. Fransa öz maliyyə problemlərini həll edə bilsə, bu, Avropanın maliyyə inteqrasiyası üçün müsbət siqnal olacaq. Lakin əks halda, bu, uzunmüddətli iqtisadi gərginliyə və yeni borc böhranına səbəb ola bilər. Avropa üçün bu, həm böhranlarla mübarizə, həm də gələcək iqtisadi sabitlik baxımından dönüş nöqtəsi ola bilər.