Rusiya istehsal sektoru oktyabr ayında daha da zəiflədi. S&P Global Russia Manufacturing PMI indeksi 48.0 səviyyəsinə düşərək sentyabrda qeydə alınan 48.2 göstəricisindən bir qədər aşağı oldu. Bu, ardıcıl beşinci ayda daralma və iyuldan bəri ən kəskin azalma kimi qiymətləndirilir. Analitiklərin fikrincə, əsas səbəb daxili tələbin zəifləməsi və yeni sifarişlərin üç ayın ən sürətli tempi ilə azalmasıdır.
Ümumi istehsal həcmi azalsa da, bu azalma sentyabr ayına nisbətən bir qədər yumşalıb. Bununla belə, müəssisələr satış çətinliklərini kompensasiya etməkdə çətinlik çəkirlər. Maraqlı məqam odur ki, xarici satışlar müəyyən qədər canlanıb — xüsusilə mövcud ixrac bazarlarında daha əlverişli şərtlər formalaşıb.
İstehsalçılar üçün xərclərin artım tempi tarixi səviyyədə zəifləyib. İdxal olunan xammalın və komponentlərin qiymət artımı 16.5 ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb. Bunun fonunda bir çox müəssisə çıxış qiymətlərini az da olsa endirib, məqsəd isə yeni satışları stimullaşdırmaq və mövcud müştərilər qarşısında rəqabət qabiliyyətini qorumaqdır.
Bununla yanaşı, alış faəliyyəti üç ayın ən yüksək sürətinə çatıb, bu da bəzi şirkətlərin gələcək istehsala hazırlıq gördüyünü göstərir. Təchizat müddətlərinin qısalması da diqqət çəkir — bu göstərici 2019-cu ilin noyabrından ən müsbət dinamikanı nümayiş etdirib. Lakin məşğulluq səviyyəsi bir qədər azalıb, bu da sektorda ehtiyatlılıq əhvalının davam etdiyini göstərir.
Rusiya sənaye müəssisələrinin biznes inamı may 2022-dən ən aşağı səviyyəyə enib. Şirkətlər əsasən müştərilərin maliyyə çətinlikləri və daxili bazarda alıcılıq gücünün zəifləməsi səbəbindən ehtiyatlı davranır. Hökumətin fiskal dəstək addımları və müdafiə sifarişləri bəzi sahələrdə müsbət təsir yaratsa da, mülki istehsal sektorunda dinamika zəif qalır.
Bu vəziyyət iqtisadiyyatın ümumi strukturunda istehlak yönümlü artımın məhdudlaşdığını və ixracın sektorun əsas dayağına çevrildiyini göstərir. Analitiklərə görə, tələbdəki bu fərq yaxın aylarda da istehsalçılar üçün qeyri-sabit mühit yaradacaq.
Rusiya rublu son həftələrdə dəstəkli neft qiymətlərinə baxmayaraq təzyiq altında qalır. İstehsal və daxili tələb göstəricilərinin zəifliyi, eləcə də xarici ticarət riskləri valyuta bazarında sabitliyi pozur. Fundamental olaraq, inflyasiyanın zəifləməsi və PMI-nin 50 həddinin altında qalması Mərkəzi Bankın əlavə sərtləşdirmə ehtiyacını azaldır, bu isə rubl üçün qısamüddətli zəiflik siqnalı verir.
Texniki baxımdan, PMI göstəriciləri noyabrda da bərpa əlaməti göstərməzsə, rublun 96 səviyyəsindən yuxarı sınaq etməsi istisna deyil. Sənaye istehsalında canlanma yalnız qlobal enerji bazarlarında sabitlik və daxili tələbin bərpası ilə mümkün görünür.
Rusiya sənaye sektoru hələlik bərpa mərhələsinə keçə bilmir, lakin xarici satışlardakı yüngül artım vəziyyəti tam tənəzzüldən qoruyur. İdxal qiymətlərinin sabitləşməsi və təchizat zəncirlərinin düzəlməsi isə istehsalçılara müəyyən nəfəs alma imkanı yaradır. Bununla belə, daxili tələbin bərpası və investisiya axınının güclənməsi olmadan sektorun uzunmüddətli dirçəlişi çətin görünür.
Bu mənzərə Rusiya iqtisadiyyatı üçün daha dərindən mesaj verir: sənaye hələ ayaqda qalır, amma artıq “böyümə üçün deyil, yaşamaq üçün” işləyir.