Bu gün ABŞ-da prezidentlik səlahiyyətinə başlayan Donald Tramp, ölkə iqtisadiyyatını idarə edərkən neft və qaz resurslarını tam şəkildə istifadə etməyi və inflyasiyanı zəiflətmək üçün hasilatın artırılmasını ön planda tutacağını bəyan etdi. Trampın bu addımları ABŞ-ın enerji sektorunda özünü təmin etmə məqsədinə xidmət edəcək, həmçinin dünya bazarlarında təklifi artırmaqla qiymətlərin ucuzlaşmasına səbəb olmaqla, inflyasiyanın yavaşlamasına kömək edəcək. Lakin iqtisadi analitiklərimiz bu yanaşmanın yalnız orta müddətə hesablanmış strategiya olduğunu və uzun müddət ərzində Amerikanın çətin yoldan keçəcəyi üçün riskləri artıra biləcəyini qeyd edirlər.
FED-in yumşaq siyasətinə təsirlər
Trampın neft və qaz hasilatını artırmaq kimi iqtisadi siyasətləri, həmçinin ABŞ-da inflyasiyanın zəifləməsi gözləntisi Federal Ehtiyat Sistemi (FED) tərəfindən həyata keçirilən yumşaq monetar siyasətə dair ehtimalları gücləndirir. FED-in faiz dərəcələrini aşağıda tutmaq və pul kütləsini artırmaq məqsədilə apardığı siyasət, iqtisadi böhran və qeyri-müəyyənlik dövründə müsbət nəticələr verə bilər. Ancaq bu siyasət yalnız qısa müddətə faydalı olacaq və Trampın uzunmüddətli iqtisadi planları inflyasiyanın yenidən sürətlənməsinə səbəb ola bilər. Bu, FED-in daha sərt monetar siyasətə keçməsinə və nəticədə dolların dəyərinin artmasına gətirib çıxara bilər.
Amerikan məhsuldarlığının yüksəlməsi və Trampın vəd etdiyi islahatlar
Tramp prezidentlik dönəmində ölkənin məhsuldarlığını artırmaq və iqtisadi artımı sürətləndirmək üçün müxtəlif islahatlar həyata keçirməyi vəd edib. Bu islahatlar arasında təhsil sisteminin gücləndirilməsi, cinayətkarlığın azaldılması və Çinin ticarət təzyiqinə qarşı mübarizə ön plandadır. Trampın bu islahatları həyata keçirməsi, uzun müddətdə Amerikan iqtisadiyyatının daha rəqabətqabiliyyətli olmasına və vətəndaşların dövlətə olan etimadının artmasına səbəb ola bilər. Bununla yanaşı, bu siyasətlərin həyata keçirilməsi üçün tələb olunan yüksək investisiyalar və uzunmüddətli struktur dəyişiklikləri bəzi risklər də doğura bilər.
Dünya birjalarındakı reaksiya və ABŞ aktivlərinə olan tələbat
Hələlik dünya birjalarında Amerikan aktivlərinin qiymətləri müsbət tendensiya göstərir. Trampın iqtisadi siyasətləri və islahatlarının potensial müsbət təsiri investorların ABŞ bazarlarına olan marağını artırıb. Eyni zamanda, dollar güclənərək daha cəlbedici sərmayə vasitəsinə çevrilir. Bu da ABŞ-da iqtisadi artım və dünya bazarlarında Amerikan şirkətlərinin üstünlüyünü dəstəkləyəcək. Lakin bu artımın uzunmüddətli davamlılığı Trampın iqtisadi siyasətlərinin necə gerçəkləşəcəyindən və onların necə idarə olunacağından asılı olacaq.
Trampın iqtisadi siyasətlərinin uzunmüddətli riskləri
Trampın radikal iqtisadi siyasətləri qısa müddətli müsbət nəticələr versə də, uzunmüddətli perspektivdə inflyasiya risklərini artıra bilər. Hasilatın artırılması və enerji resurslarının intensiv istifadəsi, ekoloji və sosial təsirləri nəzərə alınmadan həyata keçirilərsə, bu vəziyyət inflyasiyanın yenidən sürətlənməsinə və ümumi iqtisadi sabitliyin pozulmasına səbəb ola bilər. Bundan sonra FED-in daha sərt monetar siyasətə keçməsi ehtimalı bu riskləri azaltmağa çalışsa da, dolların qiymətinin artması və sərmayə axınının dəyişməsi, qlobal iqtisadiyyatda qeyri-müəyyənlikləri artıracaq.
Yekun baxış: ABŞ iqtisadiyyatı yeni dövrə qədəm qoyur
Donald Trampın ikinci prezidentlik dövründəki iqtisadi siyasətləri qısa müddətdə ABŞ iqtisadiyyatının artımını dəstəkləyə bilər. Lakin uzunmüddətli risklər və inflyasiyanın yenidən sürətlənməsi ehtimalı iqtisadi siyasətlərin gedişatını qeyri-müəyyənləşdirir. ABŞ aktivlərinə olan tələbat dünya birjalarında müsbət tendensiyalar yaratsa da, iqtisadi islahatların reallaşdırılmasının zəruri olduğu bir dövrdə, Trampın radikal yanaşması həm yeni fürsətlər, həm də yeni risklər gətirir.