Cümə günü qlobal səhm bazarlarında satış dalğası güclənib. ABŞ-da regional bankların kredit keyfiyyəti ilə bağlı narahatlıqlar investor inamını sarsıdıb və bu, beynəlxalq miqyasda riskdən qaçış meylini artırıb. Avropada aparıcı indekslər – STOXX 50 və STOXX 600 – hər biri 1%-dən çox dəyər itirib. Asiyada isə Honkonqunun Hang Seng indeksi 2.3% aşağı düşərək, regionda mənfi sentimentin mərkəzinə çevrilib. ABŞ-da fyuçers bazarları da mənfi açılışa işarə edir; S&P 500 və Nasdaq fyuçersləri təxminən 1.2%-lik geriləmə göstərir.
Kredit riskləri və iqtisadi dayanıqlığa təsir
ABŞ regional banklarında artan kredit itkiləri və yüksək faiz dərəcələrinin təsiri ilə bağlı xəbərdarlıqlar investorları narahat edir. Kiçik və orta bankların kredit portfellərində, xüsusilə kommersiya daşınmaz əmlak kreditlərində, risk səviyyəsinin artması maliyyə sabitliyi üçün yeni təzyiqlər yaradır. Bu narahatlıq yalnız ABŞ-la məhdudlaşmır; Avropa bank sektoru da oxşar stres siqnallarına diqqətlə baxmağa başlayıb. ABŞ-da kredit keyfiyyətindəki zəifləmə, beynəlxalq kapital axınlarına və investor psixologiyasına birbaşa təsir göstərir.
Fundamental proqnoz: Yeni balans dövrünə doğru
Fundamental mənzərə göstərir ki, bazarlar artıq “yumşaq eniş” ssenarisindən “seçici tənəzzül” modelinə keçir. Yüksək faiz dərəcələrinin davamı, xüsusilə kiçik bank sektorunda likvidlik təzyiqini artırır və kredit dövriyyəsini zəiflədir. Bu proses uzanarsa, ilin sonuna qədər ABŞ-da kredit tələbi 2 - 3% azalaraq, real sektorun aktivliyinə mənfi təsir göstərə bilər. Bununla yanaşı, qızıl və ABŞ xəzinə istiqrazları kimi təhlükəsiz liman aktivlərinə tələbin artması ehtimalı yüksəlib.
Texniki görünüş və bazar əhvalı
Texniki tərəfdən, STOXX 600 hazırda 445 punkt civarında dəstək səviyyəsini sınamaqdadır. Bu səviyyənin qırılması halında, növbəti hədəf 438 - 440 punkt aralığı ola bilər. ABŞ indeksləri üçünsə, S&P 500 üçün 5050 - 5070 aralığı qısa müddətli dəstək rolunu oynayır. Satışlar davam etsə, 4950 nöqtəsi vacib dayaq kimi qiymətləndirilir. Fyuçers bazarlarında satışların artması, texniki olaraq “risk-off” mərhələsinin güclənməsini göstərir.
İnamın sınaq dövrü
Qlobal bazarlar bir daha göstərdi ki, maliyyə sistemindəki zəif həlqələr — xüsusilə regional banklar — investor əhvalını sürətlə dəyişə bilər. Hal-hazırda bazarların əsas sualı budur: bu, müvəqqəti silkələnmədir, yoxsa kredit sistemində yeni mərhələnin başlanğıcı? Cavab hələ bəlli deyil, lakin bir şey aydındır — qorxu indeksi (VIX) yenidən yüksəlməyə başlayıb və bazarlar indi sabitlikdən çox, təmkinli panika rejimində hərəkət edir.