Asiyada iqtisadi dalğalanma: Koreyada işsizlik artır, Yaponiyada istehsal yüksəlir, Avstraliyada ev kreditləri rekorda çatır

Cənubi Koreyada işsizlik göstəricisi oktyabr ayında cüzi artsa da, ölkənin ümumi məşğulluq səviyyəsi sabit artım xəttində qalır. Rəsmi məlumatlara görə, mövsümi düzəlişlə hesablanmış işsizlik səviyyəsi sentyabrda 2.5%-dən 2.6%-ə yüksəlib. Eyni zamanda, iqtisadiyyat ay ərzində 193 min yeni iş yeri yaradıb və məşğul əhalinin ümumi sayı 29.04 milyona çatıb. Bununla belə, gənclər arasında işsizlik artıq 18 aydır ki, fasiləsiz artır, bu da Koreya iqtisadiyyatında struktur dəyişikliklərin hələ tam nəticə vermədiyini göstərir. İstehsal və tikinti sektorlarında iş yerlərinin azalması da bu mənzərəni tamamlayır. Maraqlıdır ki, ümumi işsizlərin sayı illik müqayisədə 20 min nəfər azalıb, bu da bəzi sahələrdə adaptasiyanın uğurlu getdiyini göstərir. 

Yapon istehsalçılarında əhval yüksək səviyyəyə çatıb

Yaponiyada sənaye sektoru son illərin ən güclü yüksəlişini yaşayır. Reuters Tankan indeksinə görə, istehsalçılar arasında işgüzar əhval oktyabrda +8 səviyyəsindən noyabrda +17-yə qalxıb — bu, 2022-ci ilin yanvarından ən yüksək göstəricidir. Zəif yen (Yaponiyanın milli valyutası) avtomobil və elektronika ixracatçılarının rəqabət qabiliyyətini artıraraq, qlobal sifarişlərdə canlanma yaradıb. Xüsusilə elektronika alt-indeksi +5-dən +25-ə sıçrayış göstərib, çip sənayesində artan sifarişlər əsas səbəb kimi göstərilir. Avtomobil sektorunda da +9-dan +27-yə qalxan göstərici Yapon sənayesinin dirçəlişini təsdiqləyir. Bununla belə, bəzi şirkətlər təchizat problemləri və zəif daxili satışların bu tempin davamlılığını məhdudlaşdıra biləcəyindən ehtiyatlanırlar. 

Avstraliyada ev kreditlərində 3.5 illik rekord

Avstraliya isə mənzil bazarında gözlənilməz canlanma ilə diqqət çəkir. 2025-ci ilin üçüncü rübündə ev sahibi olmaq istəyənlər üçün yeni kreditlərin ümumi dəyəri 4.7% artaraq 58.2 milyard Avstraliya dollarına çatıb — bu, son 3.5 ilin ən yüksək göstəricisidir. Artım əsasən ilk dəfə ev almayanların (6.2%) fəallığı hesabına baş verib, çünki ilk dəfə ev alanlar arasında artım cəmi 1.1% olub. Bununla yanaşı, investisiya məqsədli ipoteka kreditləri 17.6% artaraq 39.8 milyard dollar səviyyəsinə yüksəlib. İllik müqayisədə isə bu göstərici 18.7% artım deməkdir. Analitiklər bunu Avstraliya bazarında faiz dərəcələrinin sabitləşməsi və daşınmaz əmlaka marağın yenidən artması ilə əlaqələndirirlər. 

Asiya iqtisadi mənzərəsi: sabitlik içində ziddiyyətlər

Ümumilikdə Asiya iqtisadiyyatı 2025-ci ilin sonuna yaxın qarışıq, lakin dinamik bir mənzərə sərgiləyir. Koreya əmək bazarında tarazlıq axtarır, Yaponiya sənayesində nikbinlik dalğası var, Avstraliya isə ipoteka bumunu yaşayır. Bütün bu tendensiyalar göstərir ki, regionun iqtisadi dayanıqlığı hələ də valyuta dəyişiklikləri, ticarət münasibətləri və daxili tələbat kimi amillərdən ciddi şəkildə asılıdır. Qlobal bazarlarda bu fərqli istiqamətlər Asiyanın həm risk, həm də fürsət mərkəzi kimi qalacağını təsdiqləyir.