Dollar 2024-cü ilin noyabr ayında 105.6 səviyyəsinə qalxaraq son dörd ayın ən yüksək həddinə çatdı. Bu güclənmə ABŞ-ın gələcək iqtisadi və maliyyə siyasətlərində gözlənilən dəyişikliklərdən qaynaqlanır. Donald Trampın inflyasiyanı artıracaq yeni ticarət və iqtisadi siyasətlərini həyata keçirmə ehtimalı ilə avro və dollar arasında fərqliliklər daha da kəskinləşir. Avropa Mərkəzi Bankının (ECB) dekabr ayında faizini 0.25 endirməsi gözlənilir, bu da avro üçün əlavə təzyiq deməkdir.
Funt sterlinq dollar qarşısında 1.29 səviyyəsinin altına düşərək, son üç ayın ən aşağı nöqtəsinə çatdı. İngiltərə Bankı (BoE) 2024-cü ildə iki dəfə faiz endirmişdir, lakin ölkədəki iqtisadi durğunluq və ABŞ-ın inflyasiya təzyiqləri funt sterlinq üçün gələcəyi qeyri-müəyyən edir. Bu həftə gözlənilən ÜDM artım göstəriciləri və digər iqtisadi göstəricilər də funtun gələcək kursuna təsir edəcək.
Yapon yeni dollara qarşı 153.5 səviyyəsində sabit qalır, lakin Tramp siyasətləri yenin dəyərini zəiflədə bilər. Yaponiya Bankının oktyabr ayı siyasət toplantısında faiz artımına dair yekdillik əldə olunmayıb, bu da yenin qeyri-müəyyənliyini artırır. Eyni zamanda, Yaponiya Maliyyə Nazirliyinin sözçüsü Katsunobu Kato bazara təsir göstərə biləcək qərarlara qarşı tədbirlər görməyə hazır olduğunu bildirmişdir.
İsveçrə frankı dollara qarşı 0.87 səviyyəsində nisbətən güclənmişdir. İsveçrə Milli Bankı (SNB) dekabr ayında inflyasiyanı 0-2% aralığında saxlamaq üçün əlavə faiz endirimi planlaşdırır. İqtisadi göstəricilərdə gözlənilməyən zəifləmə SNB-nin daha böyük faiz endiriminə getməsinə səbəb ola bilər. Oktyabr ayında inflyasiya son üç ilin ən aşağı səviyyəsi olan 0.6%-ə enmişdir.
Çin yuanı 7.24 səviyyəsinə çataraq son üç ayın ən aşağı göstəricisini qeydə aldı. Çin hökumətinin yeni 10 trilyon yuanlıq borc paketi maliyyə sisteminə dəstək məqsədi daşıyır. Lakin birbaşa stimullaşdırıcı tədbirlər olmadığı üçün bazar iştirakçıları bu tədbirlərə etimadsızlıq göstərirlər. Çinin inflyasiya göstəriciləri də azalmış, istehsalçı qiymətləri isə ardıcıl 25 aydır ki deflyasiya ilə davam edir.
Dollar Trampın potensial iqtisadi proqramlarının inflyasiya yaratması ehtimalı ilə güclənmişdir. Həmçinin ABŞ-da yaxınlaşan inflyasiya göstəriciləri və Fed rəsmilərinin şərhləri dolların gələcək kursuna təsir edə bilər. Trampın ticarət tərəfdaşlarına, xüsusən Çin və Avropa İttifaqına qarşı tarifləri artırmaq niyyəti də ABŞ iqtisadiyyatını təsirləndirəcək və potensial olaraq inflyasiya təzyiqlərini gücləndirəcək.
Qızıl 2620 dollar civarında ticarət olunaraq son bir ayın ən aşağı səviyyəsinə düşmüşdür. Trampın mümkün siyasətləri səbəbilə inflyasiya təzyiqlərinin artması qızıl kimi təhlükəsiz aktivlərə tələbi azaltmışdır. Hindistanda isə oktyabr ayında qızıl ETF-lərin ümumi həcmi 54.5 tona çataraq rekord səviyyəyə yüksəlmişdir.
ABŞ fond bazarında artım dalğası müşahidə edilmişdir. S&P 500 və Nasdaq indeksləri yeni tarixi zirvələrə çatmışdır. Trampın ticarət, vergi və digər iqtisadi siyasətləri bazara inam yaratmış, xüsusilə kiçik kapitalizasiya və bitkoin ilə əlaqəli fondlar böyük yüksəliş göstərmişdir. Tesla da Tramp və Mask arasındakı əməkdaşlıqla bazara əlavə güc qazanmışdır.
ABŞ-ın 10-illik istiqraz gəliri noyabrın əvvəlində 4.4%-ə qalxsa da sonralar 4.29%-ə düşmüşdür. İngiltərənin 10-illik istiqraz gəliri isə gözlənilən iqtisadi göstəricilər və BoE-nın ehtiyatlı mövqeyi ilə 4.5%-dən aşağı ticarət olunur. ABŞ inflyasiya məlumatları isə növbəti qərarlarda əsas təsir faktoru olacaq.
Bitkoin bu gün 87 869 dollarla ticarət olunur, lakin son dörd həftədə 39.91% itirmişdir. Trampın seçki nəticələri və ABŞ iqtisadi siyasətləri ilə bağlı yeni gözləntilər bitkoin kimi riskli aktivlərə təsir edə bilər. Analitiklər bitkoinin ilin sonuna qədər 70 903 dollara, bir il sonra isə 62 495 dollara düşəcəyini gözləyirlər.
Hazırkı vəziyyətdə qlobal bazarlar Trampın siyasətləri, faiz dərəcələri, valyutaların mövqeyi və iqtisadi göstəricilərin dəyişkənliyinə bağlıdır. Dünya iqtisadiyyatı üçün bu təsirlər bir tərəfdən davamlılıq problemlərini gündəmə gətirir, digər tərəfdən isə investisiya strategiyalarında yeni yanaşmalar tələb edir. Siyasətlərin, xüsusilə inflyasiya ilə bağlı qərarların gələcəkdə iqtisadiyyatlara necə təsir edəcəyini daha aydın görmək üçün bazar iştirakçılarının diqqətini yaxın dövrdəki inkişaflara yönəltməsi vacibdir.